Tarık Tahiroğlu’nun Hâtıralarıyla Elaziz’den Elazığ’a

Yurdal Demirel

Manas Yayıncılık, 2007, s.416, Elazığ

Hâtıra kelimesi, Arapça “aklına gelmek, hatırlamak, içine doğmak” anlamlarına gelen, hutûr kökünden türemiş bir kelimedir. Hâtırat kelimesi ise hâtıra kelimesinin çoğuludur. Hâtırat, bir kişinin (bu kişi, bilim, sanat, politika, askerlik….vb. herhangi bir alanda ün yapmış birisi olabileceği gibi, sıradan biri de olabilir) yaşadıklarını veya ömrünün herhangi bir dönemini meydana gelen önemli olay ya da durumlarıyla birlikte gözlemlerine ve bilgilerine dayanarak anlattığı eserlerdir. İnsanlar, unutma korkusundan kurtulmak, kişinin kaybolup gitmesine gönlü razı olamayacağı bir gerçeği ortaya koymak, yazma alışkanlığı içinde bulunmak, birlikte yaşadığı kişilerden kimilerine karşı duyduğu hayranlığı belirtmek, tarih ve kamuoyu karşısında hesaplaşmak, pişmanlık duygularını anlatarak rahatlamak, bir çeşit günah çıkarmak, deneyimlerini gelecek kuşaklarla paylaşmak, siyasal hasımlarını kötülemek ya da kendini savunmak ve ölümsüzlük arzusu gibi nedenlerden dolayı hâtıralarını kaleme alırlar.

Tarık Tahiroğlu, 1924 yılında Elazığ’da doğdu. İlkokul ve ortaokulu Elazığ’da liseyi yatılı olarak İzmir’de okudu. Gerek ilk tahsili gerekse orta tahsili sırasında kendini en iyi şekilde yetiştirdi. Üniversite tahsilini Yüksek Mühendis Mektebi’nde yaptı. Tarık Tahiroğlu, yüksek tahsilini başarıyla tamamladıktan sonra inşaat mühendisi olarak devlet hizmetine girdi. Karayolları Genel Müdürlüğü, Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü, Ereğli Demir Çelik Fabrikası, TÜBİTAK İnşaat Dairesi ve TÜBİTAK Elektrik İşleri Etüd Dairesi’nde hem inşaat mühendisi hem de yönetici olarak başarıyla hizmet verdi. Emekli olduktan sonra da Suudi Arabistan Devleti Karayollarında ve ALARKO Şirketi’nde başarılı hizmetlerine devam etti. Şu anda ailesiyle birlikte Ankara’da mütevazı bir şeklide yaşamını sürdürmektedir.

Bu çalışma, Tarık Tahiroğlu’nun hayatı ve hâtıraları giriş ve üç bölümden meydana gelmektedir.

Giriş bölümünde Elazığ’da hâtırat yazma geleneği konusu anlatılmıştır. Bu bölüm yazılırken elinizdeki çalışmadan önceki yıllarda ilimizde yapılan hâtırat tarzı çalışmaların ve Elazığlı yazarların yaptıkları hâtırat çalışmalarının genel bir incelenmesi yapılmıştır.

Birinci bölümde, Tarık Tahiroğlu’nun hayatı ve şahsiyeti ele alınmıştır. Tarık Bey, yaşayan bir şahsiyet olduğu için bu bölüm hazırlanırken genellikle onunla yaptığımız röportajlarda verdiği bilgilerle hazırlandı. Bölüm hazırlanırken Tarık Bey’in dedeleri hakkında bilgi verdikten sonra, tahsil hayatı, meslek hayatı ve şahsiyeti hakkında bilgiler verildi.

İkinci bölümde, Tarık Bey’in 1928-1938 tarihleri arasındaki Elazığ’da geçen çocukluk yıllarına ait hâtıraları anlatıldı. Bu bölümde yer alan bilgiler Tarık Bey ile 2005 Temmuzunda yaptığımız röportajlardan meydana gelmektedir. Burada Tarık Bey’in anlattıklarına dokunulmadan olduğu gibi verildi.

Üçüncü bölüm, Tarık Bey’in hâtıralarında geçen kişilerin anlatıldığı Kim Kimdir? Bölümüdür. Bu bölüm hazırlanırken isimler alfabetik sıraya göre verilmiştir. Burada isimlerim yanında yer alan ilk parantez içinde soyadları ikinci parantez içerisinde ise hâtıratta geçtiği şekli ile verilmiştir. Bazı şahsiyetler soyadı kanunundan evvel vefat ettikleri için onların soyadları verilmemiştir. Bu bölümü hazırlarken hâtıratta geçen bütün şahıslara ulaşma imkânı olmadı. Burada yer almayıp hâtıratta yer alan bazı şahısların ise yakın akrabalarına ulaşılmış ise de bu kişiler bizlere bilgi vermekten kaçınmışlardır. Bundan dolayı bazı kişilere ulaşılamamış, bazılarının da yakın akrabaları bizlere bilgi vermemişlerdir.

Sonuç bölümünü takiben kaynakça ve kaynak kişiler bölümleri yer almaktadır. Tarık Tahiroğlu’nun 1929–1938 yılları arasındaki hâtıralarında;

1- Yaklaşık on yıllık bir dönemine ait verdiği bilgilerle Elazığ’ın eğitim cephesini (ilkokullar, ortaokul, Muallim Mektebi, öğretmenler, bir öğrenci gözüyle okul günleri…vb konular),

2- Yine on yıllık bir dönemine ait verdiği bilgilerle Elazığ’ın sağlık cephesini (doktorlar, hastaneler, eczaneler ve eczacılar, sağlık hizmetleri… vb konular),

3- Elazığ’ın bu döneme ait kent yapısını (evler, sokaklar, caddeler, çarşılar… vb. ),

4- Elazığ’ın sosyal yaşantısı ve sosyal yapısını (komşuluk ilişkileri, çarşı-Pazaryerlerindeki yaşantı, bazı örf ve adetler, güz hazırlıkları, yemek kültürü… vb. konular),

5- Elazığ’ın ekonomik cephesini (ticaret, meslek, çarşı-pazarlar, esnaflar, tüccarlar, ticarî ilişkiler, komşu illerle olan ticarî ilişkiler… vb.) bulabilirsiniz